چک و سفته دو سند تجاری است که در روابط تجاری و شغلی مردم نقش مهمی دارد و نسبت به سایر اسناد تجارتی از جمله برات، ضمانت نامه بانکی و اوراق قرضه و ... به دلیل در دسترس بودن و دارا بودن ضمانت اجرای قانونی، بیشتر مورد استفاده قرار می‌گیرد.
1. آنچه که بین این دو سند تجاری مهم است این است که سفته می‌تواند با مهر، امضا و یا اثر انگشت باشد ولی چک فقط با امضا صادر کننده است که می توانیم داشته باشیم تا معتبر باشد.
2. چک جنبه کیفری دارد و می توانید طبق اوصاف و شرایط کیفری اقدام کیفری نیز کنید. مثلا صدور چک بلامحل در شرایطی جرم است ولی عدم پرداخت سفته مطلقا جرم نیست و آثار حکم کیفری را ندارد و برای فرد سوء پیشینه محسوب نمی‌شود.
3. چک سند عادی لازم الاجرا است و هم از طریق اجرای ثبت و هم دادگاه قابل مطالبه است اما سفته فقط از طریق دادگاه قابل مطالبه و طرح دعوا است.
4. سفته سندی است که به جهت هزینه تمبر آن، به خصوص در ارقام بالا هزینه بیشتری دارد. درحالی که چک یک سند ارزان قیمتی که درج مبلغ در آن محدودیتی ندارد و همین امر در بازار موجب استفاده از چک بجای سفته شده است. در واقع چک وسیله پرداخت و سفته وسیله تحصیل اعتبار و بیشتر برای ضمانت حسن انجام کار است. بنابراین لازم است هر یک از اسناد تجاری اعتبار شایسته خود را بیابند تا افراد برای هر معامله ای از چک استفاده نکنند.
5. درج مبلغ در سفته اصولا محدود به به مبلغ چاپ شده در سفته است ولی درج مبلغ در چک نامحدود است.
6. امضا چک قابل انکار نیست ولی سفته قابل انکار است. به این معنا که صادر کننده چک نمی تواند ادعا کند امضا روی چک متعلق به وی نیست و یا در صورت انکار، باید برای انکار خود دلیل موجه آورد و عدم انتساب چک به خود را با شکایت کیفری سرقت، مفقودی و یا خیانت در امانت و جعل اثبات نماید. ولی صادرکننده سفته می‌تواند امضای ذیل سفته را انکار نماید.
7. شناسایی هویت و آدرس و مشخصات صادرکننده چک آسان‌تر است به این علت که آدرس و صادرکننده چک در بانک وجود دارد. اما در خصوص سفته اینگونه نیست و اگر سفته یک دست بچرخد دیگر نمی‌توان صادرکننده آن را پیدا کرد.
8. یکی از تفاوت‌های مهم این دو سند تجاری واخواست است. در اسناد تجاری در صورتی که بدهکار، بدهی خود را سررسید پرداخت ننماید باید واخواست سند تجاری توسط دارنده انجام شود. واخواست یا برگشتی چک در بانک انجام می‌شود اما به دلیل هزینه و زمانی که واخواست سفته می‌برد بسیاری از واخواست سفته جلوگیری می‌کنند. این امر موجب می شود سفته از حالت سند تجاری خارج شود و فقط به شکل یک سند عادی قابلیت استناد در دادگاه را داشته باشد و از امتیازاتی که اسناد تجاری از آن برخوردار هستند محروم گردد. یکی از این امتیازات این است که در اسناد تجاری واخواست شده حق تأمین خواسته بدون پرداخت خسارت احتمالی وجود دارد. پس اگر بخواهیم به محض طرح دعوا اموال طرف مقابل را توقیف کنیم و در این رابطه هیچ هزینه‌ای نپردازیم باید سفته را واخواست نمایید در غیراین صورت باید ۱۰ الی ۲۰ درصد وجه سفته را به عنوان خسارت احتمالی به دادگاه بپردازید.
9. حمایت‌های قانونی از دارنده چک بیشتر از سایر اسناد تجاری است و چک پشتوانه قوی‌تری نسبت به سفته دارد.
10. در سفته دو تاریخ یکی تاریخ صدور و دیگری تاریخ پرداخت است، درج می‌شود اما در چک یک تاریخ نوشته می‌شود.
11. امضایی که پشت چک می‌شود به معنای ظهرنویسی است اما در سفته در واقع ضمانت است.
12. چک وسیله پرداخت می‌باشد و صادرکننده چک می‌تواند قرض دهنده باشد اما در سفته صادر کننده قرض گیرنده است.
13. انتقال اموال صادرکننده سفته بعد از تاریخ موعود مبنی بر جرم فرار از دین نیست اما در چک به عنوان فرار از دین است.
وکیل خوب / مشاوره حقوقی